بررسی ویژگی های ژئوتکنیکی زمین های ساحلی شمال ایران و ارزیابی رفتار آنها

شناخت ویژگی های ژئوتکنیکی و مشخصات لایه های خاک یک منطقه، در زمان بندی، هزینه و قابلیت اطمینان طراحی در پروژه ها، از اهمیت به سزایی برخوردار است. چنانچه درک درستی از وضعیت لایه های خاک حاصل شده باشد، ایمنی و پایداری در طول عمر پروژه، تضمین شده و مشکلات اجرایی و هزینه ها در ضمن اجرای پروژه کاهش می یابد. با توجه به هزینه زیاد مطالعه ژئوتکنیک برای هر پروژه، بررسی جامع ژئوتکنیک هر منطقه و ارائه نتایج به صورت یک بانک اطلاعاتی به عنوان پیش زمینه مطالعات جزئی و کامل تر، اقتصادی خواهدبود. در تحقیق حاضر، به بررسی ویژگی های ژئوتکنیکی زمین های ساحلی شمال ایران، پرداخته شده است. در بیشتر موارد، خصوصیات کل نوار ساحلی برآورد شده ولی به دلیل وسعت این نوار با مجموع خط ساحلی بیش از 600 کیلومتر، به صورت جزئی تر تنها منطقه محدودی با طول 100 کیلومتر در غرب مازندران و اندکی از بخش های شرقی گیلان، مورد توجه قرار گرفته است. بررسی های انجام شده شامل ارزیابی مشخصه های عمومی موثر در ژئوتکنیک پهنه مورد مطالعه، برآورد جنس لایه های خاک و پارامترهای فیزیکی، مکانیکی و دینامیکی خاک پهنه مورد مطالعه می گردید. در ابتدا ضمن پرداختن به مشخصه های عمومی پهنه مورد مطالعه، به برخی پروژه های عمرانی که می توانند از شرایط منطقه تاثیرپذیر باشند و نیازمند تدابیری خاص هستند، آورده شد. سپس به بررسی لایه بندی و جنس لایه های خاک منطقه و شرایط آب زیرزمینی در آن پرداخته شد و ویژگی های فیزیکی چون درصد رطوبت، وزن واحد و حدود اتربرگ و چگونگی و محدوده تغییرات آنها در پهنه مطالعاتی ارزیابی گردید. علاوه بر خواص فیزیکی، خواص مکانیکی لایه های خاک پهنه مورد مطالعه نیز موردتوجه قرارگرفت. در این راستا مقادیر و نیمرخ spt لایه های خاک پهنه مطالعاتی و تغییرات آن بررسی شد. تراکم، زاویه اصطکاک داخلی، سرعت موج برشی و مدول تنش-کرنش خاک دانه ای ارزیابی شده و با تکیه بر داده های spt، میان این پارامترها و عدد نفوذ استاندارد رابطه همبستگی برقرار شد. در بسیاری موارد ارزیابی پارامترهای خاک به روش آمار توصیفی نیز مدنظر قرار گرفت تا محدوده و میزان تغییر پارامترهای خاک، جدا از محلشان در پهنه مورد مطالعه قابل بررسی باشد. برای برآورد چگونگی تغییرات مشخصه های خاک در نقاط مختلف، پهنه به 12 زیرناحیه تقسیم گردید تا تغییرپذیری خواص خاک از محلی به محل دیگر در منطقه مورد مطالعه نیز ارزیابی شود. در مورد خاک های ریزدانه نیز حساسیت، پتانسیل تورم و انقباض برآورد شد و ضمن توجه به تغییرات آماری پارامترهایی چون چسبندگی، چسبندگی زهکشی نشده و ضرایب فشردگی و تورم، رابطه این پارامترها با عدد spt نیز بررسی گردید. سپس برای بیان رفتار خاک منطقه، رفتار کل خاک از دیدگاه الاستیک بودن و پارامترهای رفتاری خاک رس، بر مبنای تئوری حالت بحرانی، ارزیابی شد. حتی الامکان سعی گردید، هر پارامتر خاک پس از بررسی، با پارامتر متناظر سایر مناطق مقایسه شود. جهت بررسی میزان تغییرات یا یکنواخت بودن برخی پارامترهای خاک پهنه مطالعاتی از تحلیل کواریانس استفاده شد و در انتها نتایج ارائه گردید.